Al veertig jaar of zo staat het boekje De Kleine Prins van Antoine de Saint-Exupéry bij mij in de boekenkast. Een boekje dat mij al heel lang gefascineerd heeft. En dan vooral het hoofdstuk over de ontmoeting die de kleine prins heeft met de vos. Dat gesprek gaat over vriendschap. De vos, als wild dier, noemt het ‘tam maken’ en legt uit dat ‘tam’ eigenlijk ‘verbonden’ betekent. Maar dat vraagt geduld. Als je elkaar niet kent – bedenk ik me – ben je toch ook vaak een soort wilde dieren voor elkaar. Je moet elkaars vertrouwen winnen. Nu zijn ‘vertrouwen’ en ‘betrouwbaar zijn’ belangrijke pijlers van de presentiebenadering, maar het verhaal van de kleine prins en de vos maakt duidelijk dat het helemaal niet evident is. De vos zegt daarover: als je mij wilt leren kennen, moet je eerst afstand houden. Omzichtig te werk gaan. Ik moet mij veilig kunnen blijven voelen.
Aan die goede raad van de vos moet ik nogal eens denken als ik mijn rondje door de stad maak en ik kom iemand tegen die ik nog helemaal niet ken. Meestal zie ik wel of het een straatbewoner is. Dat is een intuïtie of hoe je ‘t ook wilt noemen, die je in de loop van de tijd wel ontwikkelt. Niet honderd procent betrouwbaar, maar je komt er een heel eind mee. Zo’n ontmoeting had ik vanmorgen. Ik liep door één van de vele kleine parken die Gent rijk is en ik zag daar een man op een muurtje zitten. Ik ging erbij zitten, maar wél op enige afstand. Vraag me niet waarom – ook dat is een kwestie van intuïtie, denk ik. Niet honderd procent betrouwbaar, maar je komt er een heel eind mee. Nochtans raakten we met elkaar aan de praat. Gaandeweg bleek dat die intuïtie wel geklopt had. Dit was een man die veel klappen had gehad in zijn leven. Als jonge jongen uit Rwanda naar België gekomen, in Gent terecht gekomen, en nu is de stad zijn thuis geworden. Zelfs al heeft hij geen woonst – de stad is zijn thuis. Het park waar ik hem ontmoet in het bijzonder.
Maar onder het gesprek blijft het wantrouwen sudderen. Niet eens omdat ik het ben, maar omdat deze man al zijn hele leven lang mensen is tegengekomen die hem probeerden te manipuleren. Dat heeft hem wantrouwend gemaakt tegenover iedereen. “Iedereen is mijn vijand”, zegt hij erover. Ik vertel hem ook iets over waar ik zelf vandaan kom en wat ik zo gedaan heb in mijn leven. Die tweezijdigheid geeft wat ruimte, al blijft het met horten en stoten gaan. Nochtans is het wel degelijk een echt gesprek – ook met horten en stoten kan dat blijkbaar.
Ik ben al die tijd niet fysiek dichterbij hem komen zitten. Ik heb de afstand bewaard. En tóch is er iets van die afstand weggevallen, gaandeweg. Ik begin het gevoel te krijgen dat we elkaar wel begrijpen. We wisselen op den duur ook onze namen uit; hij heet Thierry. Aan het eind staat hij erop me een hand te geven. Een goede, warme handdruk. Tóch een handdruk waar iets van vertrouwen uit spreekt.