Je gebroken hart laten helen

De afgelopen weken stonden vooral in het teken van mijn verlof en daarna in dat van een internationale conferentie, waar ik uitgenodigd was om over mijn werk hier in Gent te vertellen. Weinig of geen straatverhalen dus over de laatste tijd. Wel een paar mooie ontmoetingen op die internationale conferentie, het zogeheten Belgisch-Duits Convent. Dat is een bijeenkomst van Duitse en Belgische kerkmensen – predikanten en anderen – die ieder jaar in augustus samenkomt in België of in Duitsland. Daarbij staat er altijd een bepaald thema centraal. Dit jaar ging het over ‘nieuwe vormen van kerk-zijn’ en was ik dus één van de gastsprekers. En zoals op zoveel van dit soort bijeenkomsten gebeurt: de mooiste momenten vinden meestal plaats in de marge van het programma, in de wandelgangen, onder het eten, ‘s avonds bij een pintje.

Eén gesprek is me in het bijzonder bijgebleven. Dat was nota bene met een Belgische collega die ik al langer ken, maar we hadden elkaar nog nooit op deze manier gesproken. Het was bij het eten op de avond direct nadat ik mijn verhaal over het nog prille straatpastoraat in Gent had verteld. Mijn collega vroeg zich af of ik het niet moeilijk vond om afstand te houden tot de vaak intense verhalen waar ik regelmatig mee te maken krijg. En toen moest ik denken aan 34 jaar geleden, in Frans Tweedehands in Rotterdam. In dat huis werden jongemannen opgevangen die een verslaving achter de rug hadden en probeerden om hun leven opnieuw op te bouwen. Vanwege de specifieke risico’s die een verslavingsverleden met zich meebrengt, waren er een paar heel strikte regels in huis. Zo namen wij als medewerkers iedere week een urinetest af bij alle jongens. En als daaruit bleek dat iemand toch weer gebruikt had, kreeg die een uur om z’n spullen te pakken en daarna stond hij onherroepelijk op straat. Het was een harde regel, maar ook hard nodig ter bescherming van de andere jongens. In de tijd dat ik bij Frans Tweedehands woonde en werkte, heb ik dat twee keer meegemaakt. En alle twee de keren was ik er kapot van. Vanzelfsprekend spraken we hier dan over met elkaar als medewerkers, want we waren er dan allemaal kapot van. Ik zal nooit vergeten wat pater Loek, onze ‘huisvader’ er bij zo’n gelegenheid over zei. “Je hart breekt. Maar dat moet ook zo zijn, want als ‘t niet breekt dan moet je dit werk niet gaan doen”.

Nu, 34 jaar na dato, kan ik nog steeds alleen maar zeggen dat hij gelijk had. Straathoekwerk, straatpastoraat, pastoraat tout court – dat kun je alleen doen als je je werkelijk laat raken. Met alle risico’s van gebroken harten die daarbij horen. Ook van Jezus van Nazaret wordt talloze malen in de evangelieverhalen verteld dat hij bij de ontmoeting met een mens in nood ‘met ontferming bewogen’ was – zoals dat dan heet in plechtige Bijbelse taal. Je zou ook kunnen zeggen: dat hij er beroerd van werd. Niks geen ‘afstand houden’. Ja, soms trok Jezus zich dan terug – om te bidden, staat er dan heel vroom – maar volgens mij vooral om weer tot zichzelf te komen. Om zijn al te vaak gebroken hart te laten helen. Als je werkelijk iets voor mensen wilt betekenen, moet je niet leren om afstand te houden. Je moet eerder leren om te dealen met hartzeer. Leren wat je nodig hebt om je hart te laten helen. Of dat nu een goed gesprek is met een lieve collega, een kanotocht op de Leie, een avond jazz in Bar Mirwaar aan de Burgstraat. Jezus ging er bij voorkeur een berg voor op, om zijn hart uit te storten bij zijn Vader, stel ik me zo voor. Maar geen afstand houden. Alsjeblieft niet.