Werken van barmhartigheid

We zijn intussen in de Advent aangeland, het begin van een nieuw kerkelijk jaar. Eén van de mooiste tijden van dat kerkelijk jaar, wat mij  betreft: vol van verwachting en hoop leven we vier zondagen lang toe naar Kerstmis. Maar Advent wordt voorafgegaan door een paar zondagen waarop in de traditie van de kerk een aantal harde noten gekraakt worden over ons menselijk bestaan. Dit jaar lazen we uit het Matteüs-evangelie; daarin stonden de werken centraal die bekend zijn geworden als ‘de werken van Barmhartigheid’. Dat zijn daden als: hongerigen te eten geven, dorstigen te drinken, naakten van kleding voorzien, vreemdelingen opnemen, gevangenen en zieken opzoeken. Allemaal lovenswaardige daden, maar volgens mij steekt er nog iets meer achter.

Werken van barmhartigheid op een gevel aan de Kraanlei

In mijn werk als straatpastor heb ik met veel mensen te maken die in de shit zitten, maar ook met veel mensen die zich precies voor die mensen inzetten. En onder die mensen die zich daarvoor precies inzetten, kom ik er zoveel tegen die dagelijks die ‘werken van barmhartigheid’ doen, zonder dat ze zich ook maar één moment daarop laten voorstaan. En geloof me: dat zijn lang niet altijd mensen die iedere zondag in de kerk zitten. Daar zitten ook mensen bij die helemaal nooit in een kerk komen. Maar Jezus vraagt ons dan ook niet of wij wel braaf iedere week in de kerkdienst zitten. Wat Jezus ons vraagt is: durf je het aan om juist in die mensen die het minst in aanzien staan, mij te herkennen. Durf je het aan om je niet te laten leiden door macht, bezit of status. Durf je het aan om in plaats daarvan in iedere mens je zuster of je broeder te zien. En dat is geen makkelijke vraag, hè. Wat als je een collega hebt die je eigenlijk niet kan uitstaan? Wat als je te maken krijgt met overheidsbeambten, die je onrechtvaardig behandelen? Wat als je depressief bent, en eigenlijk niemand meer om je heen kunt verdragen? Lukt het dan nog om in die mensen die je dagelijks tegenkomt, je broeder of je zuster te zien….. Ik denk dat Jezus de lat hier hoog legt. Dat doet Hij wel vaker. Maar hij geeft tegelijk ook een paar heel praktische richtlijnen. Heeft iemand honger, dorst, geen kleren meer, is iemand ziek, is iemand vreemdeling of, tja, zit iemand in de gevangenis…. Durf je dan te laten raken. Durf haar of hem dan zelfs te zien alsof het Jezus zelf was. Durf haar of hem dan te zien als je zuster of broeder, die in nood is.

Dat hele verhaal van die ‘werken van barmhartigheid’ zegt ons ook hoe wij Jezus zelf kunnen ontmoeten. Jezus staat naast ons, juist als wij pijn of verdriet hebben, als wij in nood zijn. Niet om even alles in orde te maken. Maar wél om ons te ondersteunen en te bemoedigen. Hij wéét wat lijden is – hij is zelf vluchteling geweest, dakloos, hij heeft in de gevangenis gezeten, hij is zelfs op een heel pijnlijke en vernederende manier gestorven. Wij kunnen hem ontmoeten in ieder mens die in nood is. En omgekeerd ook: waar ik in nood ben en een mens ontmoet die naast mij staat: ook dáár ontmoet ik Jezus. En Jezus ontmoeten: dat is God zelf ontmoeten.

Een goede Advent gewenst, met veel ‘goddelijke’ ontmoetingen.