Reële vragen – en tóch

Een koude herfstmorgen bij de deur van de nachtopvang, 9 uur ’s morgens. Ik heb een afspraak met de coördinator van de opvang. De laatste gasten die er de nacht doorgebracht hebben, komen net naar buiten. Eén van hen is mijn bijna-naamgenoot Leentje. Ik ben blij om haar te zien, want ik loop al twee weken met twee vellen uitgeprinte informatie in mijn rugzakje die ik aan haar beloofd had. Leentje neemt ze in ontvangst, maar ze is nogal suf vanmorgen. Ik vermoed dat ze gisteren weer eens teveel gedronken heeft en nu met een forse kater wakker geworden is. Want Leentje vindt het altijd moeilijk om van de alcohol af te blijven. Als ze nuchter is, kun je goed met haar praten. Maar niet als ze gedronken heeft.

Ik kom meer mensen tegen dan me lief is, die aan de drank of de drugs zijn. Van wie je niet weet hoe je ze zal aantreffen als ze de inloop binnenkomen of als je ze op straat tegenkomt. Heel eerlijk gezegd: dat is niet bepaald om vrolijk van te worden. Het is ook ronduit jammer, want het maakt zoveel kapot. Het is waar: ik ken eigenlijk niemand die aan de drank of drugs is, zonder dat er iets te verdrinken of te verdringen is. Drank of drugs dienen meestal om een gat op te vullen of een diepe pijn te vergeten.

Dat neemt echter niet weg dat het vragen oproept. Je zou denken, kort door de bocht gezegd: wie op straat leeft, en aan de drank of de drugs is, die heeft haar of zijn situatie toch echt wel aan zichzelf te danken. Maar als er één ding belangrijk is in dit werk, is het wel: niet oordelen. Dan moet ik denken aan Dorothy Day. Stichter van de Catholic Worker-beweging. In de jaren 1930 begon zij een ‘house of hospitality’ in New York City. Daar kreeg ze allerlei soorten mensen binnen. Over haar leven werd een film gemaakt met als titel ‘Entertaining angels’. In die film zit een scène van Dorothy in een crisissituatie, als zij haar hart uitstort in een lege kerk, onder het kruisbeeld. “Moet ik Jou dan vinden in al die mensen die bij ons binnenkomen? Nou, dan ben Je lelijk. Je stinkt, Je pist in Je broek, Je hebt teveel gezopen. Hoe kan iemand Jou dan liefhebben?”

Dat zijn reële vragen. Dat zijn vragen die – denk ik – iedereen die van dichtbij met straatbewoners te maken heeft, zichzelf wel eens zal stellen. En tóch (dat is een soort samenvatting van het hele evangelie in twee woorden: en tóch). Zij blijven zonen en dochters van God. Het is niet aan ons om te oordelen. Hoe moeilijk dat soms ook is en hoe wanhopig je er soms ook van kunt worden. Het is niet aan ons om te oordelen.

Nochtans hoop ik, dat Leentje en zoveel anderen ooit een weg vinden om van de drank af te blijven…..